Finansal Okuryazar Olmak ya da Olmamak
Yaşam 5 dk.
Finans sektörü de dahil olmak üzere her yaştan birçok insanın hakkında yeterince bilgi sahibi olmadığı; ancak yaşamın kilit bileşeni olan bir konu var: Finansal okuryazarlık… Kendinize "Finansal okuryazarlık nedir?" diye sorun, bir fikriniz var mı? Finansal okuryazarlık; finansal hedeflere ulaşmak için finansın önemli alanlarını anlama ve yönetme yeteneğidir. Finansal açıdan başarı sağlayan kişiler için önemli bir kavramdır.
Bazı ülkelerde lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık dersi almaları şart koşuluyor. Bu dersler, öğrencilerin finansal kararlarda akıllı davranma yeteneği geliştirmesi üzerine kurgulanıyor. Çünkü finansal okuryazarlığın bu yetenekler üzerinde doğrudan etkisi olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış. Finansal okuryazarlık ile hayatın birçok noktasında söz sahibi olabilirsiniz; finansal kararları almakta daha cesur davranabilirsiniz; hayatın para ile satın alınamayan alanlarına daha fazla vakit ayırabilirsiniz! Peki, neden finansal okuryazarlık?
Finansal Okuryazarlık Nedir?
Finansal okuryazarlık, paranızı yöneterek artırabilmek için hangi finansal seçimler yapacağınızı anlama becerisidir. Finansal okuryazarlık, bir lüks değil bir gerekliliktir. Para yönetimini anlamak, finansal durumun kontrolünü elinize almanızı sağlar. İdeal olarak güçlü bir finansal okuryazarlıkla para yönetiminde enerjinizi başka yerlere odaklayabilirsiniz. Böylece hobilerinize, ailenize, arkadaşlarınıza ve paranın satın alamayacağı hayatın diğer anlarına zaman ayırabilirsiniz.
Finansal okuryazar olduğunuzda gelirinizi aynı anda farklı hedeflere yönlendirebilirsiniz. Sadece harcamalara değil aynı zamanda tasarruflara, borç ödemeye ve farklı fonlara para ayırabilirsiniz. Böylece finans piyasasında özgüven içinde sörf yapabilirsiniz. Finansal okuryazarlığınız varsa aynı zamanda krediler ve yatırım fırsatları gibi kavramları derinlemesine incelemek için gerekli araçlara sahipsiniz demektir.
Özetle; finansal okuryazarlık, paranızı anlama yeteneğidir. Finans okuryazarı olduğunuzda; bütçeleme, tasarruf, yatırım, kredi, borç, sigorta ve faiz gibi kavramları daha iyi kavrarsınız. Bazı temel bilgilerle; vergiler, emeklilik, emlak ve üniversite hakkında akıllıca finansal kararlar verebilirsiniz.
Finansal Okuryazarlığın Temel İlkeleri
Finansal okuryazar olmak için bazı temel ilkeler vardır. Mali açıdan okuryazar olmak, bu bileşenlerin her birini anlamak anlamına gelir. Bu bileşenler şunlardır;
- Maaş, yardımlar ve vergi kesintileri gibi gelir ve giderler dahil olmak üzere elde edilen kazanç,
- Kısa ve uzun vadeli hedefler için para biriktirmek ve acil durum fonu oluşturmak da dahil olmak üzere tasarruf ve yatırım miktarı,
- Dolandırıcılık ve hırsızlık gibi olumsuz durumlara karşı parayı sigortalamak gibi yöntemlerle paranın korunması,
- Bütçe oluşturma ve karşılaştırmalı alışveriş gibi akıllı harcama yöntemleri,
- Mümkün olan en düşük faiz oranıyla borç alma ve sorumlu geri ödeme alışkanlıkları ile kredi notunu güçlü tutma.
Finansal okuryazarlığın pratikteki örnekleri de şunlardır;
- Borç ödemek için süre kazanmak üzere kredi kartlarında bakiye transferi ve promosyon dönemlerinin karşılaştırılması
- Her zam döneminde emeklilik tasarruf oranını artırmak
- Kredi raporunu hatalara karşı düzenli olarak kontrol etmek
Tüm bu davranışlar, finansal ortamlarda kendinizi savunmanıza ve uzun vadede tasarruf etmenize yardımcı olur.
Finansal Okuryazarlık Neden Önemlidir?
Finans okuryazarı olan tüketiciler parayı güvenle yönetebilir. Bu durum, kazançlarını, hedefleri için etkin bir şekilde dağıtmalarını sağlar. Aynı zamanda borçlarını sınırlandırmak anlamına gelir. Finansal okuryazarlığın hayatı etkilediği durumlar şunlardır;
- Bütçenin nasıl yapılacağını anlamak: Giderleri karşılamak, borçlardan kurtulmak veya borçtan kurtulmak için ne kadar gelir elde ettiğinizi anlamak ve bunu efektif bir şekilde dağıtmak gerekiyor. Bir bütçe yapmak, gerçek bir para yönetimi anlayışına doğru ilk adımdır. Bütçeniz varsa harcamaları kontrol edebilirsiniz. Yani harcama planınızı periyodik olarak gözden geçirebilirsiniz.
- Bütçelemenin önemini anlamak: Bütçe oluşturmak ve sürdürmek, mali durumu kontrol etmenin en temel yönlerinden biridir. Kullanıcı dostu bazı araçlar mali durumla ilgili gerekli desteği sağlayabiliyor. Bu araçlar doğru kullanıldığında paranızın nerelere gittiğini anlamanıza yardımcı olur. Bütçeyi takip etmeden paranın seyrini kontrol etmek zordur. Bütçelemenin temellerine hakim olmak, finansal konularda kendini acemi hissedenlerin başlaması gereken yerdir.
- Borçları anlamak ve yönetmek: Finansal okuryazar, kredi koşullarını karşılaştırırken en düşük faiz oranlarını araştırmanın önemini anlayan kişidir. Ayrıca, her ay düzenli olarak kredi kartı bakiyelerini ödemek; faiz masraflarından ve yüksek kredi kullanmaktan kurtulmanın yoludur. Halihazırda borcunuz varsa, finansal okuryazarlık, kendi başınıza veya krediler ya da kredi kartları arasında bakiye transferi gibi finansal ürünler yardımıyla borçtan kurtulmak için en iyi yöntemleri seçmenize yardımcı olacaktır.
- Acil durum fonunun nasıl kullanıldığını anlamak: Borçların artmasını önlemenin en önemli yolu, beklenmedik harcamalar ortaya çıktığında kullanabileceğiniz bir tasarruf hesabı ya da acil durum fonu oluşturmaktır. Finansal okuryazar olan bir tasarruf sahibi, parasının ne kadarını ne zaman bir kenara ayıracağını iyi bilen kişidir.
- Emeklilik planı: Acil tasarruf hesabı oluştururken, eşzamanlı olarak emeklilik için para biriktirmek de uzun vadeli bir hedef olmalıdır. Finansal okuryazarlık, ne kadar tasarruf edeceğinizi ve hangi tür hesaplarla o noktaya ulaşabileceğinizi anlamanıza yardımcı olacaktır.
Finansal Okuryazarlığın Faydaları
Finansal okuryazarlık, finansal ürünlerin eğitimli bir tüketicisi olmaktır. Kişisel finansmanın sıkıcı veya önemsiz olduğunu düşünebilirsiniz. Tüm ailenizin ya da akrabalarınızın parayla arası kötü ise, onların izinden gitmeye mahkum olduğunuzu düşünebilirsiniz. Ancak gerçek şu ki, temel finansal kavramları öğrenerek hayatınızı dönüştürebilirsiniz. Peki, finansal okuryazarlığın faydaları ve avantajları nelerdir?
- Finansal okuryazarlık, istediğiniz şeyi yapacak kadar kendinizi güvende hissetmenizi sağlayacak bir hayatın temelidir.
- Emeklilik gibi uzun vadeli finansal hedeflere doğru bir rota oluşturmayı sağlar.
- Finansal bilgi eksikliğinin yol açacağı maddi kayıpları önler.
- Faturaların zamanında ödenmemesi sonucu faiz ücretleri ödeme gibi bazı finansal olumsuzlukların önüne geçer.
- Yatırımcıların doğru yatırımlarla kârlarını artırmalarını sağlar.
- Finansal kararlar alma, teklifleri değerlendirme ve geleceği güvence altına alma gibi kısa ve uzun vadeli hedeflere ulaşmak için kilit önemdedir.
- Yüklü miktarda borcu olan kişilerin borçlarını ödemeleri için bir rota çizer; kendilerini emekliliğe hazırlamalarına yardımcı olur.
Nasıl Finansal Okuryazar Olunur?
Herkesin kolayca erişebildiği bazı kaynaklar sayesinde herkes finansal açıdan okuryazar olabilir. Örneğin; ücretsiz online kurslar, podcast'ler, kitaplar ve web siteleri ile finansal okuryazarlığa adım atılabilir.
Finansal okuryazarlık, yüksek bir dağ gibidir; zirveye hemen ya da belki de hiç ulaşamayabilirsiniz. Yapabileceğiniz en iyi şey her seferinde tek bir konuyu ele alarak yavaş yavaş ilerlemektir.
Mümkün olan en kısa sürede temel finans kavramlarını öğrenseniz bile hemen her konunun derinliklerine inmeyin. Bu, vazgeçmenize yol açabilir.
Sizin için alakalı bir alan seçin. Örneğin; üç ay içinde bütçe alanında uzmanlaşmayı taahhüt edin. Bunu başardıktan sonra, bir sonraki alana geçin.
Muhtemelen su tesisatını kendi başınıza tamir etmeye çalışmazsınız! Ya da öğretmensiz kimya öğrenemezsiniz. Aynı şey para için de geçerli. Finansal okuryazarlığı kendi kendinize öğrenmeye başlamak gayet iyi bir seçenektir; ancak bir süre sonra profesyonel yardıma ihtiyacınız olacaktır.
Finansal okuryazarlığın anahtarı elbette eğitimdir. Finansal anlamda kendinizi güvende hissetmek ve istikrarlı olmak istiyorsanız; öğrenmeye devam etmelisiniz. Finansal konuları okuyarak, profesyonel yardım alarak ve süreci basitleştiren teknolojik araçları kullanarak eğitiminize devam etmelisiniz.
Sonuç olarak;
Bu sizin paranız ve hayatınızın her yönünü etkiliyor. Finansal okuryazarlık, sorulacak doğru soruları bilmekle ilgilidir. Hiçbirimiz tüm cevapları bilmiyoruz; ancak doğru sorularımız olursa hedefe ulaşabiliriz. Tüm finansal kaynakları bilinçli ve etkili bir şekilde yönetmek ve önemli finansal kararlar almak için finansal bilgi ve becerilere ihtiyaç duyacaksınız. Bütçelemeden tasarruflara, yatırımdan para yönetimine kadar her finansal konuda finansal okuryazarlık gerekiyor. Bu sebeple; finansal hedeflere ulaşmak, borçları ödemek için önce finansal okuryazar olmalısınız!