Multitasking Nedir? Hayatı Kolaylaştırır mı? Yoksa Tam Tersi Zorlaştırır mı?
Sağlık 4 dk.
Multitasking aslında insan hayatına bilgisayar sistemleri ile birlikte girmiş olan bir kavramdır. Temelde çoklu görev olarak da bilinen, birden fazla görevin ve/veya sürecin belirli bir zaman boyunca eş zamanlı olarak yapılması anlamına gelir.
Bilgisayar sistemlerinde yaygın olarak kullanılan, cep telefonlarının son yıllardaki en popüler özelliği olan multitasking, insan hayatında da önemli bir yere sahip. İnsanlar için multitasking, bilgisayarlarda olduğu kadar kolay ve işlevsel değil ve aslında insan hayatı için tehlike arz edebiliyor. Araba kullanırken telefonla konuşmak insanların yaygın olarak yaptığı çoklu görevlerden birisi olsa da aslında oldukça tehlikeli bir davranış şekli olduğu herkes tarafından kabul edilir.
Multitasking ya da çoklu görev kavramı ilk kez 1965 yılında yayınlanan bir IBM makalesinde yer almıştır. 1960’lı yıllardan beri psikologlar insanlar için çoklu görev kavramının doğasını araştırmak için çalışmalar yapmaya başladılar. Ancak çoklu görev kavramı insanlar için her zaman kolay uygulanabilir ve pratik değildir. Elbette bir insanın aynı anda birden fazla eylemi yerine getirebilmesi ve her eylem için yüksek performans elde etmesi mümkün olmamaktadır.
Multitasking ve Beyin Arasındaki İlişki
Beyin çoklu görevleri yaparken tam odaklanma sağlanmadığı için görevlerin tamamlanması toplamda daha uzun sürer ve hata yapma ihtimali artar. Bu nedenle multitasking insanlar için ideal bir çalışma şekli değildir. Bazı araştırmalar insan beyninin çoklu görevler için özel olarak eğitilebileceğini gösterse de bunun sürdürülebilir olmadığını kabul etmek gerekiyor. İnsan beyninin işlem kapasitesi oldukça yüksektir ve şaşırtıcı düzeyde farklı pek çok görevi başarılı bir şekilde yerine getirebilir. Ancak çoklu görevler söz konusu olduğu zaman odaklanma azalır, hata payı artar ve riskli durumlar ortaya çıkabilir.
Multitasking İyi mi Kötü mü?
Çoklu görev kavramı ilk bakışta oldukça cazip gelebilir. Günlük hayatta zamandan tasarruf etmeyi mümkün kılabilecek multitaskingler elbette var. Diş fırçalarken çay suyu koymak ya da kahvaltı hazırlarken merak edilen bir podcast dinlemek gibi eylemleri bir arada yaparak zaman kazanmak mümkün ve bu şekilde eşleşmeler oldukça pratik gelebilir. Çamaşırları yıkamaya başlamadan önce birkaç e-posta yanıtlamak, bir telefon görüşmesi esnasında kirli sepetindekileri ayıklamak, kahve demlerken bir yanda İnstagram’da gezinmek pek çoğumuzun günlük hayatında rutin olarak yaptığı işlerdir. Oldukça standart olmasının yanı sıra neredeyse her insan için tanıdıktır. Bir günde yapılması gereken sonsuz yapılacaklar listesinin içerisinde çoklu görevler artık yeni bir normal olduysa da işleri başarılı bir şekilde sonuçlandırmak için en iyi çözüm değildir.
Yapılan İşin Kalitesi Düşebilir
Tüm dikkatinizi tek bir işe verememenin ortaya çıkardığı tehlikelerden birisi de iş kalitesinin azalmasıdır. Hata olasılığı arttığı için çoklu görevler ortaya çıkan işin kalitesinin düşmesine neden olur. Bir yandan televizyon izlerken bir yandan yazı yazmak yazım hatalarının ciddi oranda artmasına neden olur. Hata yapmak hiç yapmamaktan daha iyi değildir. Ancak kendini zorlayarak, gereksiz stres altına girerek hata yapmak sadece kendinize sunduğunuz gereksiz bir yüktür. Multitasking olduğunuzu düşünmek size bir süper kahraman gibi hissettiriyor olabilir, iş arkadaşlarınız ve yöneticileriniz bu özelliğinizi takdir ediyor olabilir ama günün sonunda yaptığınız hatalar işinizdeki performansınızı olumsuz etkilediğinde tüm bunların anlamını yitireceğini de unutmamanız gerekiyor.
Daha Gergin ve Huzursuz Hissedersiniz
Aynı anda birden fazla iş ile uğraşmak normalden daha stresli hissetmenize yol açar. Tek bir yapılacak işin üzerinizde yarattığı etkiyi düşünün ve aynı anda yapmaya çalıştığınız iş sayısı ile bu etkiyi çarpın. Ortaya katlanmış bir stres çıkması kaçınılmazdır. Tek bir işe odaklanıp tamamladığınız zaman genellikle başarı duygusu ile birlikte rahatlama hissedersiniz. Birden fazla iş arasında koştururken ise sadece stres seviyeniz artar. Tüm işleri bitirdiğiniz zaman bile o rahatlamayı ve başarı duygusunu yeterince hissedemezsiniz. Sadece dinlenmek ve her şeyi geride bırakmak tek isteğiniz haline gelir. İnsan beyni imkânsızz gibi gözüken talepler karşısında adrenalin ve stres hormonlarını pompalar. Bu durum çok ciddi stres bozukluklarına neden olabilir. Ayrıca stres hormonlarının sürekli olarak salgılanması fiziksel olarak zarar görmenize de neden olur.
Multitasking Üretkenliğinizi Azaltabilir
Aynı anda iki ya da daha çok iş yapmanın nasıl daha az üretken olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak temelde aynı anda birden fazla iş yapmadığınızı ve sadece daha çok kafa karışıklığı yarattığınızı bilmeniz gerekiyor. Yapılan araştırmaların büyük bir kısmı insanların aynı anda birden fazla işle uğraşan insanların başarılı olmasının neredeyse imkânsız olduğunu ifade ediyor. İş hayatında multitasking olmak çok değerli olarak gözükse de aslında temelde bir bilgisayar gibi aynı anda çoklu görevler yapmak mümkün değil. Bir bilgisayar aynı anda müzik çalarken yazı yazmanız için ihtiyaç duyduğunuz programı çalıştırır ve bir yandan bildirimlerinizi size gösterir. Bu gerçek bir multitasking olsa da insan beyni sadece işler arasında hızlı geçişler yaparak multitasking olabiliyor. E-posta yazarken bir anda dönüp tasarım yapmak ve onu yarıda bırakıp hızlıca gelen mesaja cevap vermek insanlar için bir multitasking örneği olmaktan çok uzaktır. Yapılan araştırmalar kesintiye uğrayan işlere yeniden odaklanmak için ortalama olarak 25 dakikalık bir zamana ihtiyaç duyulmaktadır. Yani her yapılacak iş arasında geçiş yaptığınızda verimli çalışma zamanınızdan çalacağınız süre belki de işi bitirme süresinden çok daha fazla olacak. 4 iş arasında hızlı geçişler yaptığınız zaman doğru bir şekilde odaklanmak için 60 dakika kaybetmek, çoklu görevleri yaptığınızı zannetmekten çok daha kötüdür. 60 dakikada bitirebileceğiniz onlarca işiniz varken sadece aynı anda birden fazla iş yapabilmek için kaybettiğiniz bu sürenin size her gün ne kadar fazla mesai yaptırdığını düşündüğünüz zaman çoklu görevlerden uzaklaşmak isteyeceksiniz.
Sonuç Olarak Çözüm Nedir?
Multitasking her zaman sanıldığı kadar iyi bir özellik olmayabilir ve bu özelliğin kahve demlerken diş fırçalamaktan öteye geçmesi bizi ara sıra zorlayabilir. İş hayatında çoklu görevler için zorlandığınızı hissediyor ya da ekibinizin sizi sadece bu özelliğiniz sebebiyle kabul ettiğini düşünüyorsanız bunlardan bir an önce uzaklaşmalısınız. Çoklu görev dürtüsü geldiği anda kendinizle savaşmak ve elinizdeki işe devam etmek en etkili yöntemdir. Bununla birlikte farklı çalışma tekniklerini deneyerek alışmış olduğunuz karmaşadan çıkarak çok daha verimli çalışabilirsiniz. Yapılacaklar listesinde önem sırası kullanmak, işlerinizi Pomodoro Tekniği ile bölümlendirmek gibi farklı çözümler sayesinde multitasking özelliğinizi geride bırakırken çok daha verimli bir insana dönüşebilirsiniz.
Çoklu görevlerin üzerimize yığılması oldukça yaygın bir durumdur. Özellikle de hayır demekte zorlanan insanlar için kaçınılmazdır. Eğer bu durumla gerçekten baş etmek sizin için zorsa ve ağır geliyorsa multitasking bir insan olmaktan ötürü yorulduysanız, işiniz işte kalmıyor ve hayatınızın her noktasında kendisini gösteriyorsa profesyonel destek almayı düşünebilirsiniz. Konsantrasyon kaybı, dikkatsizlik, odaklanamama gibi sorunlar yaşıyorsanız veya iş hayatına dair sorunlarınız varsa AVİTA Online Psikolog hizmeti ile ihtiyacınız olan desteği istediğiniz an, istediğiniz yerde alabilirsiniz. Hayatı daha konforlu ve keyifli yaşamak, her işin hakkını vermek ama bunu yaparken kendinden ödün vermemek gerçekten mutlu bir insan olmanız için tek ihtiyacınız olan.
