Blog

Toplumsal Travmalarla Baş Edebilmek

Toplumsal boyutta travmaya neden olabilecek olaylar belirli dönemlerde her toplumun başına gelebiliyor. Yaklaşık 2 yıldır global düzeyde travmaya neden olan pandeminin etkilerinin yanı sıra son aylarda yaşanan yangın, sel gibi afetlerin de toplum üzerinde ciddi etkileri bulunuyor.  Bireyin doğrudan kendisini ve çevresini etkilemese de yaşadığı toplumda meydana gelen olaylara bağlı olarak travma yaşaması, ikincil travma olarak ifade edilmektedir. Bu noktada yaşanılan olayların yarattığı etkilerden kurtulmak ve baş edebilmek için doğru adımların atılması bireylerin daha sağlıklı ve güvende hissetmelerine yardımcı olur. 

Duygusal ve Psikolojik Travma Nedir?

Duygusal ve psikolojik travma bireylerin güvenlik duygusunun parçalandığı noktada ortaya çıkan duygudurum halidir, bireylerin tehlikeli bir dünyada olduklarını, çaresiz kaldıklarını hissetmelerine neden olan olağanüstü durumların sonucu olarak meydana gelir. Travmaya neden olan deneyimler genellikle yaşam ve güvenlik tehdidi odaklı olarak ortaya çıkar. Kişileri bunaltan ve izole hissettiren durumlar da travmanın ortaya çıkmasına neden olur. Bir olayın travmatik olup olmadığını belirleyen nesnel koşullar ya da farklı insanların süreci nasıl değerlendirdiği değildir. Olayların travma etkisi yaratması öznel duygusal deneyimler sonucunda belirlenir. Kişi ne kadar korkmuş ve çaresiz hissederse travma geçirme olasılığı veya yaşadığı travmanın etkileri de artar. 

Duygusal ve Psikolojik Travma Nedenleri 

Travma bireylerin yaşadıkları olaylardan ötürü meydana gelebileceği gibi toplumsal bazda meydana gelen olayların sonucu da ortaya çıkabilir. 

• Büyük ölçekli kazalar,
• Doğal veya insan kaynaklı afetler,
• Pandemi,
• Savaş,
• Terör saldırıları,
• Kitlesel saldırılar,
• Büyük soygunlar,
• Rehine, kaçırılma olayları gibi toplum üzerinde şiddetli etkisi olan olayları sadece haber olarak okumanın bile travma nedeni olma ihtimali vardır.

Duygusal ve Psikolojik Travma Sonrası Hissedilenler

İnsanlar duygusal ve psikolojik travma yaşarken farklı tepkiler verirler ve daha iyi hissetmeleri için ihtiyaç duydukları destek de değişkendir. Travma sonrası hissedilen duygular oldukça güçlüdür ve insanlar birden fazla duyguyu aynı anda hissedebilirler; korku, çaresizlik, öfke, suçluluk, üzüntü, rahatlama, umut gibi. Korku, genellikle aynı olayların tekrar olacağı hissi ile birlikte ortaya çıkar. Çaresizlik, yaşanan olaylar karşısında yapılabilecek hiçbir şey olmadığında yoğun olarak hissedilen bir duygudur. Öfke, olaylara ve olayların olası sorumlularına karşı duyulan his olarak ifade edilir. Üzüntü, özellikle yaşanan kitlesel olayların bireylerin yakınlarına doğrudan zarar vermesi ile ortaya çıkan duygudur. Rahatlama, aynı olayların tekrar yaşanmayacağı düşüncesi ile hissedilirken; umut ise travmaya neden olan olayların sonrasında hayatın normale döneceği inancı ile ortaya çıkar. 

Travma ile Nasıl Baş Edilir? 

Her insanın travma sonrası yaşayacaklarının farklı olduğu unutulmamalıdır. Aynı haberleri okuyan, aynı gündeme şahit olan iki insanın hissettikleri oldukça bağımsız olabilir. Bu noktada kişinin kendini kötü hissettiği için suçluluk duymaması gerekir. 

• Kendinize Zaman Ayırın 

Yaşananları kabul etmek ve meydana gelen olayların gerçekliği ile yaşamaya devam etmek için kendinize zaman verin. Çevrenizdeki insanların etkilenmemesi kendinizi kötü, yetersiz ya da güçsüz hissetmenize izin vermemelidir. Her bireyin yaşadıklarını sindirebilmek için kendine göre bir zamana ihtiyacı vardır. 

• Gerçek Bilgiye Odaklanın 

Toplumsal travmaya neden olabilecek olaylar meydana geldiğinde bilgi kirliliği de ciddi seviyede artar. Bu durumda sosyal medyada aslında gerçek olmayan çok fazla içerikle karşılaşabilirsiniz. Doğru bilgiye ulaşmak olayları net bir şekilde takip etmenizi sağlar ve yanlış bilgiler kaynaklı daha kötü hissetmenizi engeller. 

• Normalleşmeye Çalışın 

Hissettikleriniz sebebi ile suçlu, üzgün, kırgın ve endişeli hissetmeniz normaldir. Ancak normal yaşantınıza dönmek sizi suçlu hissettirmemelidir. Elbette yaşadığınız duygudurum değişikliğinin üzerinizde belirgin bir etkisi olması normaldir ancak insanlığın çaresiz kaldığı olaylar için kendinizi suçlayarak normal hayatınızdan vazgeçmek travmanın daha şiddetli etkileri olmasına neden olur. 

• Profesyonel Destek Alın

Bireyler kendilerini doğrudan etkilemeyen olaylardan ileri seviyede etkilendikleri zaman bu durumu kendilerine yanlış aksettirebilirler. Doğrudan etkilenmediği için yaşadıkları duygudurum değişimleri çevreleri tarafından da şımarıklık, abartı olarak algılanabilir. Ancak her bireyin farklı olduğunu ve güvende hissetmek için farklı gereksinimlere ihtiyacı olduğunu unutmamak gerekir. Çevrenizdeki insanların her zaman sizi anlamasını bekleyemezsiniz. Bu nedenle yaşadığınız duygularla baş edemediğiniz noktada profesyonel destek almayı mutlaka düşünmelisiniz.

• Sevdiklerinize Zaman Ayırın 

Zor günler geçirdiğimiz zamanlarda tanıdık yüzlere daha fazla ihtiyaç hissederiz. Kendimizi tanıdığımız, güvendiğimiz ve alıştığımız yüzlerin arasında görmek her zaman iyi hissettirir. Duygusal ve psikolojik travma sonrasında da en yakınlarımıza güvenmek ve onların yanında olmak travma etkilerinin azalmasına yardımcı olur. 

• Harekete Geçin 

Hareket etmek her zaman olumsuz duygulardan kurtulmak için en iyi ilaçtır. Yaklaşık olarak 30 dakikalık bir egzersiz programı sonrasında daha enerjik ve canlı hissetmek çok olasıdır. Travma sonrası artan uyuma isteği, uyuşukluk hali ile mücadele etmenin en etkili yöntemi de hareket etmektir. Bu nedenle hisleriniz ne söylerse söylesin birkaç adım atmaya ve kendinizi daha iyi hissetmeye çabalamanız gerekir.